Toplumsal Değişme ve Küreselleşme

FELSEFE Ders Notları
Sosyolojiye Giriş

Toplumsal Değişme

Toplumsal yapının kurumların toplumsal ilişkiler ağının davranış kalıplarının toplumsal norm ve değerlerinin zaman içimde olumlu veya olumsuz değişimini ifade eder. Nötr bir kavramdır. Gelişme ve ilerleme kavramlarıyla ilgilidir

Toplumsal Değişmeyi Etkileyen Faktörler

• Fiziki çevre 
• Kültürel faktörler
• Teknoloji faktörü 
• Demografik faktör

Toplumsal Değişme Temel Kavramlar
Anthony Giddens modern dünya gelişme seviyelerine göre ;

• Birinci Dünya toplumları (Gelişmiş Ülkeler)
• İkinci Dünya Toplumları (Sovyetler Birliği, Doğu Avrupa)
• Üçüncü Dünya Toplumları (Gelişmekte olan toplumlar)
• Yeni Sanayileşen Ülkeler (Brezilya, Türkiye)

Evrimci Yaklaşım

• Evrim süreklidir ani değişmeler yoktur.
• Evrim bütün toplumlarda görülür.
• Evrimin belirli bir yönü vardır .
• Doğal bir süreçtir.
• Herhangi bir birim için kendi potansiyellerini gerçekleştirme sürecidir.
• Zorunlu ve kaçınılmazdır.
• Durağan ve düzenli toplum anlayışına sahiptir.
• Amacı toplumsal aşamaların kanunlarını bulmaktır.
• Avrupa toplumunu diğer toplumlara göre en üst ve model alması eleştirilmesine neden olmuştur.
• Etnosantrik ve Avruğa merkezci bir bakışa sahiptir.
• Comte evrimci yaklaşımın önde gelen isimlerindendir.

Modernleşme Okulu

• Azgelişmişliğin nedenini az gelişmiş ülkelerde arar.
• Walt Whitman Rostow toplumsal değişme açısından bu kuramda yer alır. 
• Çevre ülkelerin az gelişmişlik nedeni kapitalist ülkelerdir.
• Kapitalizm uluslar arası düzeyle örgütlenmektedir.
• Merkez, çevre ve yarı çevre olmak üzere üç iş bölümü vardır..
• Evrimci yaklaşımı benimsemiştir.
• İdeal model olarak ABD'ni ele almaktadır.
• Parons, Bert Hozelist, Walt withman Rastow

Sosyolojide Temel Yaklaşımlar

FELSEFE Ders Notları
Sosyolojiye Giriş

Sosyolojinin Gelişim Süreci

Sosyoloji biliminin gelişiminde katkıda bulunan bir çok yaklaşım bulunmaktadır. En etkili olanları Marx, Durkheim, Weber, İşlevselcilik Marxizm, Çatışma Teorisi, Sembololik Etkileşimcilik.

Saint Simon (1760-1825)

• Sanayi toplum kavramını ilk ortaya atan kişidir.
• Pozitivisttir aynı zamanda feodel ve askeri toplumlardan sanayi toplumlarına doğru gelişme gösterdiğini belirtmesi üzerine evrimcidir.
• Hem sosyolist hem muhafazakar bakış açısına sahiptir.
• İlk sosyolist ilk sosyologdur
• Toplumsal değişmedeki problemlern muhattabının sosyal fizik olduğunu söyler.

Simon toplumu evrimci ve pozitivist bir kavramsal çerçevede ele alır. Simon bazı çevrelerde "ilk sosyolog, ilk sosyalist" olarak nitelendirilmektedir.

Auguste Comte (1798-1857)

• Evrimci ve pozitivisttir.
• Sosyoloji bilimini icat etmiş be pozitif sosyoloji geleneğinin öncüsü olmuştur.
• Sosyolojinin isim babasıdır.
• İnsan düşüncesi ve toplumsal evrim için söz konusu ettiği üç aşama vardır.. 
• Bu aşamalar : Teolojik aşama , Metafizik ve pozitif dir.
• Başvurduğu kavramlar, toplumsal statik (toplumsal düzen), toplumsal dinamik (toplumsal değişim) tarihsellik, pozitif aşamadır.

Comte toplumu biyolojik bir organizmadaki sisteme benzetir. Bu bakımdan biyolojideki anatomi ve fizyoloji ayrımına benzer şekilde sosyolojide de istikrarlı ilişkileri ve sosyal yapıyı inceleyen toplumsal statik ile toplumsal değişmeyi inceleyen toplumsal dinamik adı altında iki farklı çalışma alanı belirler. Toplumsal statiği toplumsal düzen ile toplumsal dinamiğide toplumsal değişme ve ilerleme ile özdeşleştirmiştir.

Toplum, Bilim ve Yöntem

FELSEFE Ders Notları
Sosyolojiye Giriş

Sosyoloji Nedir?

Sosyoloji insanların birbirleriyle ilişkilerinin bilimsel açıdan incelenmesidir. Sosyoloji “sosyal davranış”a yönelen “bilimsel” bir yaklaşımdır. Sosyolojinin konusunu oluşturan “sosyal davranış” insanlık tarihi boyunca varolagelmiş; bir süreklilik göstermiştir. Bu anlamda sosyologların ilgi alanına giren sosyal davranış laboratuarda icat edilmemiş ya da astronotların ayın yüzeyini keşfetmesi gibi  keşfedilmemiştir. Sosyal yaşamın  “özsel oluşturucuları” (sosyal olanı mümkün kılan davranış örüntüleri olarak düşünülebilir) insanlık tarihi kadar eskidir ve bazen görece ilksel ve basit formlarda basen de oldukça karmaşık sofistike ( formlarda var olagelmiştir. Söz konusu özsel süreklilik ve temelde benzer olma gerçeği, sosyal yaşamın  bilimsel açıdan incelenmesini olanaklı kılmaktadır. Belirli düzenlilikler ve tekbiçimlilikler her zaman vardır. Bunlar gözlemlenebilir, betimlenebilir, analiz edilebilir ve yorumlanabilirler.

Sosyolojinin Bireye Kazandıracağı Özellikler

Toplumsal sorunları görebilme

Daha farklı bir dünya olabileceğini görmek

Bildiklerimizi yeniden inceleme

Kesin doğruları çözümleme ve sorgulama alışkanlığı kazanma ...

Sosyolojinin Konusu

İnsan davranışlarının sosyal yönünü oluşturmaktadır. Sosyoloji insan birlikteliği gerçeği üzerinde durur ve sosyal etkileşimin örüntüleşmiş düzenliliklerini inceler. Sosyoloji bir bilgi gövdesi olarak, insan ilişkileri gerçeğini alır ve bu merkez üzerinde yoğunlaşır. Söz konusu insan birlikteliğine katkıda bulunan veya ondan çıkan her şey sosyolojiktir.

Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele

FELSEFE Ders Notları
Sosyal Politika

Gelir Dağılımı ile ilgili Temel Kavramlar 

Gelir Dağılımı : Bir ülkede belirli bir dönemde üretilen gelirin kişiler, gruplar yada üretim faktörleri arasındaki dağılımına denir.

Gelir Dağılımı Türleri: 

Kişisel Gelir Dağılımı :  

• Bir dönemde üretilen milli gelirin, kişiler aileler ya da nüfus grupları arasında dağılımı 
• Önemli olan gelirin kaynağı değil miktarıdır. 
• Bu gelir dağılımının ölçülmesinde iki yöntem bulunur.

Lorenz Eğrisi

Kutu şeklinde bir diyagram olarak gösterilir. 

Diyagramın dikey ekseninde toplam gelirin, yatay ekseninde nüfus kümülatif yüzdeleri yer alır. 

Gini Katsayısı : Eşitsizliğin derecesini ölçen bir katsayıdır. 0-1 arasında bir katsayı almaktadır. Katsayı 1 e yaklaştıkça gelir eşitsizliğinin arttığını, 0 yaklaştığında gelir eşitsizliğinin azaldığını gösterir. 

İstihdam, İşsizlik, Ücretler ve Çalışma Koşulları

FELSEFE Ders Notları
Sosyal Politika

İstihdam ve İşsizlik 

Geniş anlamda istihdam; üretim faktörlerinin belirli bir dönem içerisinde kullanılma derecesidir.

Dar anlamda istihdam; emeğin üretimde kullanılması ya da gelir sağlamak amacı ile çalıştırılmasıdır.

İstihdam Türleri

Tam İstihdam: Geniş anlamda tam istihdam; bir ekonomide üretim faktörlerinin tümünün üretime katılmasıdır. Ekonominin mevcut üretim potansiyelinden tam olarak yararlanılmasıdır.

Dar anlamda tam istihdam; mevcut çalışmakoşulları ve cari ücret düzeyinde çalışmak isteyen herkesin iş bulduğu istihdam düzeyidir. Genel olarak %3-5 düzeyinde bir işsizlik kabul edilir.(doğal işsizlik oranı)

Eksik İstihdam: Bir ülkedeki mevcut emeğin tamamının kullanılmamasıdır. Eksik istihdam kendi içinde ikiye ayrılır:

1. Görülebilir Eksik İstihdam: Normal çalışma sürelerinin altında çalışılmasıdır. Bireyler, arzu etmedikleri halde kısmi süreli çalışmaktadır. Bu tip eksik istihdamın başlıca sebebi talep yetersizliğidir.
2. Görülemeyen Eksik İstihdam: Çalışma sürelerinde bir kısıtlama yoktur.Çalışma karşılığında elde edilen gelir düşüktür.Çalışılan işin niteliği,bireyin nitelikleri ve üretken kapasitesini kullanmasına imkan vermez. Bu tip eksik istihdamın başlıca sebebi talep ve sermaye donanımı yetersizliğidir.

Aşırı İstihdam: Bir ülkedeki mevcut emeğin tamamı kullanılmasına rağmen,talebin karşılanamamasıdır.