Toplumsal Değişme ve Küreselleşme

FELSEFE Ders Notları
Sosyolojiye Giriş

Toplumsal Değişme

Toplumsal yapının kurumların toplumsal ilişkiler ağının davranış kalıplarının toplumsal norm ve değerlerinin zaman içimde olumlu veya olumsuz değişimini ifade eder. Nötr bir kavramdır. Gelişme ve ilerleme kavramlarıyla ilgilidir

Toplumsal Değişmeyi Etkileyen Faktörler

• Fiziki çevre 
• Kültürel faktörler
• Teknoloji faktörü 
• Demografik faktör

Toplumsal Değişme Temel Kavramlar
Anthony Giddens modern dünya gelişme seviyelerine göre ;

• Birinci Dünya toplumları (Gelişmiş Ülkeler)
• İkinci Dünya Toplumları (Sovyetler Birliği, Doğu Avrupa)
• Üçüncü Dünya Toplumları (Gelişmekte olan toplumlar)
• Yeni Sanayileşen Ülkeler (Brezilya, Türkiye)

Evrimci Yaklaşım

• Evrim süreklidir ani değişmeler yoktur.
• Evrim bütün toplumlarda görülür.
• Evrimin belirli bir yönü vardır .
• Doğal bir süreçtir.
• Herhangi bir birim için kendi potansiyellerini gerçekleştirme sürecidir.
• Zorunlu ve kaçınılmazdır.
• Durağan ve düzenli toplum anlayışına sahiptir.
• Amacı toplumsal aşamaların kanunlarını bulmaktır.
• Avrupa toplumunu diğer toplumlara göre en üst ve model alması eleştirilmesine neden olmuştur.
• Etnosantrik ve Avruğa merkezci bir bakışa sahiptir.
• Comte evrimci yaklaşımın önde gelen isimlerindendir.

Modernleşme Okulu

• Azgelişmişliğin nedenini az gelişmiş ülkelerde arar.
• Walt Whitman Rostow toplumsal değişme açısından bu kuramda yer alır. 
• Çevre ülkelerin az gelişmişlik nedeni kapitalist ülkelerdir.
• Kapitalizm uluslar arası düzeyle örgütlenmektedir.
• Merkez, çevre ve yarı çevre olmak üzere üç iş bölümü vardır..
• Evrimci yaklaşımı benimsemiştir.
• İdeal model olarak ABD'ni ele almaktadır.
• Parons, Bert Hozelist, Walt withman Rastow

Bağımlılık Okulu

• 1960 larda Andre Gunder Frank tarafından geliştirilmiştir.
• Merkez-çevre ayrımından yola çıkarak çevrenin gelişememişliğinin yada azgelişmişliğinin nedenlerini açıklamaya çalışmıştır.
• Bağımlılık ilişkisi devam ettiği sürece çevre için var olan tek seçenek az gelişmişliğin sürekliliğidir.
• Modernleşme okuluna karşı geliştirilmiştir.

Dünya Sistemi Yaklaşımı

Immanuel Wallerstein tarafından bağımlılık okuluna tarihsellik katmak amacıyla oluşturulmuştur. Wallerstein 16. yüzyılda başlayan dünya sisteminin kapitalist üretim biçimine dayandığını ve bununda merkez yarı çevre , çevre ülkeler olmak üzere bir işbölümü yarattığını iddia eder.

Küreselleşme
Kuşkucular, aşırı küreselleşmeciler, dönüşümcüler olmak üzere 3 temel yaklaşım vardır. Robertson 15. yüzyıla kadar tarihsel sürece yayarak incelemiştir.

1. Oluşum aşaması :Yeni ulusların ortaya çıkışı bireyselcilik ve hümanizmin yükselişi
2. Başlangıç aşaması : Uluslar arası ilişkilerin formelleşmesi yurttaşlık ve insanlık kavramlarının belirginleşmesi
3. Kalkınma aşaması : Ulus devlet kavramının yerleşmesi
4. Hegemonya mücadele aşaması : Küresel düzeyde savaşlar.
5. Belirsizlik aşaması : Kitle iletişim araçlarının yaygınlığı, insan hakları ırk ve toplumsal cinsiyete dayalı kimliklerin ön plana çıkması

Ekonomik Düzeyde Küreselleşme

• Refah Devleti : Eğitim, sağlık barınma ve asgari düzeyde gelir gibi temel insani ihtiyaçlara yönelik hizmetlerin ve yardımların sosyal güvenceler aracılığı ile devlet tarafından sağlanmasıdır.
• Fordizm : 2. dünya savaşından 1970 lerin sonuna kadar hakim olan sermaye birikim modeli ve üretim örgütlenme biçimidir. Kitlesel üretimi (bant tipi) esas alır.
• Post Fordizm : 1980 lerden sonra görünen sermaye ve örgütlenme biçimidir. Piyasa koşullarının gerektirdiği her türlü esnekliüe dayanır.