Stres ve Sağlık Psikoloji - Birey ve Davranış
Stres Kavramı
Savaş, deprem, büyük kazalar gibi olaylar stres sebebi olabilirken, iş değiştirmek, sevdiğini kaybetmek, taşınmak, evlilik, hastalık da strese yol açar.
Stres kelimesi Latincede “Estrece” kelimesine dayanır. Zorlanma, gerilme, baskı anlamına gelir. Bütünlüğü koruma, esas duruma dönmek için çaba harcama gibi etki-tepki ilişkisini barındıran haliyle de kullanılır.
Stresin Aşamaları
Stres durumunda canlı, kendini korumak için savaş veya kaç tepki zincirini harekete geçirir.
Genel Uyum Sendromu : Çevresel stres durumlarına ilişkin fizyolojik değişimleri içinde barındıran mekanizmadır.
Alarm: Bireyin otonom sinir sistemi acil duruma ilişkin harekete geçerek salgı bezlerini uyarır, kana adrenalin pompalar, kan daha hızlı dolaşır, beyin ve kaslara daha fazla enerji iletilir. Kan şekeri yükselir, sindirim yavaşlar.
Direnç: Vucut stres yaratan duruma uyum sağlar, kimyasallar salgılanmaya başlar. Strese karşı kaynaklar tükenir. Direnç gücünü yavaş yavaş kaybeder.
Tükenme: İnsan tüm direncini kaybeder geri dönülmesi zor bir sürece girer. Psikolojik sorunlar başlayabilir hatta ölümle sonuçlanabilir.
Stres Belirtileri
Fiziksel Belirtiler: Sırt, Boyun, Baş ağrıları, Terleme, Çarpıntı, Mide ağrısı Sindirim sorunları, Nefes darlığı, Uyku bozukluğu, Bitkinlik Hissi
Davranışsal Belirtiler: Madde - Alkol kullanımı, Sürekli telaş ,Aşırı uyuma ve Asosyallik
Duygusal Belirtiler: Kaygı, Sıkıntı, Gerginlik, Huzursuzluk, Sinirlilik, Saldırganlık, Neşesizlik Kayıtsızlık ve Durgunluk
Bilişsel Belirtiler: Konsantrasyon kaybı, Algı sorunları, Kararsızlık, Unutkanlık, İlginin azalması, Sadece olumsuzlukları görmek ve Organize olamamak
Stres Kaynakları
Değişme: İnsan yaşamlarındaki olayların istedikleri gibi gelişmesini ve kendince kontrol edilebilir olmasını tercih eder. Dünya da ve Türkiye’de stres yaratan olaylar benzer olsa da sıralamaları farklıdır.
