PHP'de Operatörler

Operatörler değerler ve değişkenler üzerinde işlem yaparak düzenlememiz, sağlayan özel karakterlerdir. Tüm programlama dillerinde olduğu gibi PHP'de de standart atama operatörleri bulunmaktadır. Operatörler; aritmetik, işaret, karşılaştırma ve mantıksal olarak dört gruba ayrılır.

Aritmetik Operatörler : Temel matematiksel hesaplamaları yapmak için kullanılan operatörlerdir.

% operatörü bir sayının başka bir sayıya bölümünden kalanı vermektedir.
++ operatörü bir değişkenin değerini 1 arttırmakta kullanılır,
-- ise aynı şekilde 1 azaltmakta kullanılır.

Not: $x++ ifadesi ile ++$x ifadesi uygulamada farklı sonuçlar vermektedir. $x++ ifadesi önce $x değişkenini kullan sonra 1 arttır, ++$x ifadesi ise önce 1 arttır sonra $x değişkenini kullan anlamına gelmektedir.

Örnek 1:

<?php
$a = 5;
$b = 3;
$c = 2;
$s = $a + $b - $c;
echo $s;
?>

Örnekte çıktı olarak ekranda 6 yazacaktır.

Not: Kod üzerinde işlem önceliği aynen matematikte olduğu gibi; önce çarpma ve bölme, sonra toplama ve çıkarma işlemi şeklindedir.

Örnek 2:

<?php 
$x=10;           // x değişkeni oluşturduk ve değer olarak 10 verdik.
$y=5;            // y değişkeni oluşturduk ve değer olarak 5  verdik.
$carpma=$x*$y;   // carpma değişkenimizi oluşturduk ve değişkenlerimizi çarptık.//
$toplam=$x+$y;   // toplam değişkenimizi oluşturduk ve değişkenlerimizi topladık.//
$cikarma=$x-$y;  // cikarma değişkenimizi oluşturduk çıkarma işlemini gerçekleştirdik.//
$bolme=$x/$y;    // bolme değişkenimizi oluşturduk bölme işlemini gerçekleştirdik.//
$kalan=$x%$y;    // kalan değişkenimizi oluşturduk ve mod operatörü ile kalanı bulduk.//
echo"Çarpım : $carpma <br>"; 
echo"Toplam : $toplam <br>"; 
echo"Çıkarma : $cikarma <br>"; 
echo"Bölme : $bolme<br>"; 
echo"Kalan : $kalan<br>";
?>

Örnek 2 çıktısı:
Çapım : 50
Toplam : 15
Çıkarma : 5
Bölme : 2
Kalan : 0

SQL'de IS NULL ve IS NOT NULL Kullanımları

• SQL'de tabloların veri alanlarına veri girilmezse o alanlara NULL değer girer.
• NULL değeri boşluk (‘ ‘) veya sıfır (0) değerinden farklıdır. 
• Değer atanmamış yani veri girilmemiş kayıtları listelemek için IS NULL kullanılır.
• Bir ifadenin NULL olup olmadığını kontrol etmek için IS NOT NULL kullanılır
• Kısaca NULL için karşılaştırma yaparken, IS NULL kullanılır. Boşluk olmayan alanlar için karşılaştırma yaparken ise IS NOT NULL kullanılır.

NOT : Örnek sorgulamalarda Northwind Database'i kullanacağım. bk: Nortwind Database Kurulumu

 

Örnek Sorgu 1 : SELECT  SupplierID,  CompanyName FROM Suppliers  WHERE Fax IS NULL
(Tedarikçiler (Suppliers) tablosundan fax bilgisi girilmemiş tedarikçileri listeleyelim. ) 

Örnek Sorgu 2 : SELECT  SupplierID,  CompanyName FROM Suppliers  WHERE Fax IS NOT NULL
(Tedarikçiler (Suppliers) tablosundan fax bilgisi girilmiş tedarikçileri listeleyelim. ) 

SQL'de IN ve NOT IN Kullanımları

• IN İngilizce'de de olduğu gibi içinde anlamına gelmektedir.
• IN komutu her zaman WHERE kriterinden sonra kullanılmaktadır.
• Sahip olduğumuz verilerden sadece istediklerimize IN komutuyla ulaşabiliriz.
• NOT IN, IN komutunun tam tersidir. Sahip olduğumuz verilerden istemediklerimizi NOT IN sözcüğüyle belirtiriz.
• NOT koşul bildirimi diğer arama koşullarına göre daha yavaş çalışır.
• IN ile elde edebildiğimiz bütün sonuçlar OR kullanılarakta alınabilir.

NOT : Örnek sorgulamalarda Northwind Database'i kullanacağım. bk: Nortwind Database Kurulumu

Örnek Sorgu 1 : SELECT SupplierID, ProductName, UnitPrice FROM Products
WHERE SupplierID IN(5, 8) ORDER BY ProductName
(Satıcı kimlik kodu 5 ve 8 olan ürünleri IN operatörü kullanarak listeleyelim.)

  
Örnek Sorgu 2 : SELECT CustomerID FROM Orders WHERE OrderID
IN ( SELECT OrderID FROM [Order Details] WHERE ProductID = 27)
(27 numaralı ürünü sipariş veren tüm müşterileri listeleyelim.)  

Örnek Sorgu 3 : SELECT CompanyName,Country FROM Customers
WHERE Country NOT IN ('UK','Mexico','Germany','USA','Brazil')
(Customers tablosunda Ülkesi UK, Mexico, Germany, USA, Brazil dışındakileri listeleyelim.)  

SQL'de Mantıksal Operatörler (Logical Operators)

Mantıksal operatörler iki karşılaştırma işleminin sonucunu birleştirmek için kullanılır.

• AND her iki taraf da True ise True, diğer durumlarda True değerini verir. Birleştirilen koşulların tümüne uyan kayıtları bize listeler.
• OR Her iki taraf da False ise False, diğer durumlarda True değerini verir. Tanımladığımız koşullardan en az bir tanesine uyan kayıtları listeler. 
• BETWEEN ifadesi de AND operatörü ile aynı işlemleri gerçekleştirebilmektedir. 
• NOT operatörü ise kendisinden sonra gelen koşulu sağlamayan kayıtları listeler. 

NOT : Örnek sorgulamalarda Northwind Database'i kullanacağım. bk: Nortwind Database Kurulumu

Örnek Sorgu AND : SELECT OrderID, ShipName FROM Orders WHERE CustomerID LIKE '%EN%' AND ShipVia=3
(Orders tablosunda CustomerID değerinin içinde “EN” ifadesi geçenleri ve ShipVia değeri 3’e eşit olan verilerin tamamını listeler.)

 

 

Örnek Sorgu OR :  SELECT OrderID, ShipName, ShipVia FROM Orders WHERE OrderID LIKE 'q2313qwe12' OR ShipVia=3
(Orders tablosunda OrderID değeri 'qwe2313qwe12' değerini içerenler ya da ShipVia değeri 3’e eşit olan değer varsa sorguyu çalıştır, verileri listele.)

Örnek Sorgu NOT : SELECT OrderID, ShipName, ShipVia FROM Orders WHERE NOT (ShipVia=3 OR ShipVia=2)
(Orders tablosunda ShipVia değeri 2 ya da 3 olmayan değerleri listeler.)

 

Örnek Sorgu BETWEEN : SELECT  OrderID, OrderDate FROM Orders WHERE  OrderDate Between '1/1/1996' And '1/1/1998'
(1 Ocak 1996  ile 1 Ocak 1998 tarihleri arasındaki siparişleri listelemek isteyelim.)

 

 

NOT :
Parantez kullanımı ikiden fazla koşul olması durumunda koşulların öncelik sırasını belirler.
Parantez kullanılmaması durumunda SQL önce NOT, sonra AND ve en son da OR mantıksal operatörünü işler.