Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar
Toplum Felsefesi : Toplumun bilimsel yöntemler ve araştırmalarla değil, salt soyut ve varsayımsal özelliklerine göre sadece akıl yoluyla açıklanmasını öngören felsefedir.
Bütüncü (holistik) yaklaşım : Her varlığın içinde bulunduğu ortamla veya kendini oluşturan unsurlarla bütünlüğü içinde açıklanmasıdır. Bu yaklaşıma göre bütünün hem kendisi hem unsurları diğer parçalarıyla karşılıklı ilişki içindedir ve diğerlerinden bağımsız olarak açıklanamaz.
Toplum Felsefeleri
- Platon toplum, parçaların bütüne bağlı olduğu bir organizmadır der.
- Toplumu iş bölümü ve toplumsal eşitsizlik etrafında yapılanmış birleşik bir sistem olarak ele alır.
- Aristoteles ise karmaşık farklılaşmış bir yapı olan toplumsal bütünün bireylerden değil gruplardan oluştuğuna inanır.
- Toplumun kökeninde insan doğasının yattığını düşünen Aristoteles insanlığın doğası gereği toplumsal ve politik özellikler taşıdığını belirtir.
İnsanların asosyal bir durumdan çıkmak için aralarında farklı nedenlerle sözleşme yaptıkları kendilerini bağlayan bu sözleşme temelinde toplum hayatına geçtikleri düşüncedir.
Thomas Hobbes: İnsanlar çıkarları için toplum olmuşlardır. Toplum bireysel çıkarların gerçekleştirilme aracıdır.
John Lucke: Doğa durumu iyidir. Toplumsal çatışmaların ve uzlaşmaz çıkarların kaynağı özel mülkiyet ve toplumsal eşitsizliğin artmasıdır. John Lucke 'e göre insanlar hazza mutluluğa yönelip elemden kaçtıkları için herkesin kendi zevkleri ve mutluluğu yönünde davranmasının sağlanması gerekir.
Jean Jacques Rousseau: Toplum metalurjiyle ortaya çıkmıştır. İnsanların sadece basit fiziksel ihtiyaçlara sahip oldukları toplum öncesi bir doğa durumundan söz eder. Tüm evrende insanların arzuladıkları şeylerin sadece besin, cinsellik vb. yani doğal dürtüler olduğunu ifade eder.
Muhafazakar Tepki - Bonald - Tanrı toplumu
- Birey toplumu değil toplum bireyi biçimlendirir.
- Hayatın temel amacı özgürlük değil otoritedir.
Hegel: Aile, toplum, devlet ahlakisi. Maddi ilişkiler. Toplum kendine özgü kanunlara sahip yapıdır. Toplumun yapısal kanunu.(çıkarlar) bireylerin aile birliğindeki organik bağlılığından ayrılmış sadece birey olarak birbirleriyle satıcı ve alıcı, işci ve işveren, arz eden ve talep eden olarak belirli çıkarlarla karşılaşması esasına dayanır.
İç Dinamikler: Toplumun yapısı, işleyişi ve değişiminde etkili ooan içsel faktörlerdir.
Sosyal Fizyoloji: Toplum organizmadır. Saint Simon'ın toplumun organizmaya benzediğini ve incelenebileceğini belirtmek için geliştirdiği kavramdır.
Spencer: Sosyal darwinist. Organizmacı. Evrimin temel dinamiği nüfus gelişimidir.
Konsensüs: Fikir birliği...
Praksis: Aktif yaratıcı eylem...
Statüko: Mevcut durumu sürdürme...
Karl Marx
- Toplum kompleks bir düzenlemedir.
- Marx toplumu sosyal yapı veya sistem yani bütünsel bir birlik oluşturan sınıflar, toplumsal kurumlar, kültürel değerler vb. gibi karşılıklı ilişkili parçalara sahip şeyler olarak görür.
- Kendi geliştirdiği praksiz kavramı temelinde özgürce eylemde bulunan insanların her toplumda gelişen öngörülebilir karşıtlık ve sınıf çatışması örüntüleri ışığında tarihin yönünü biçimlendirdiklerini düşünür.
Emile Durkheim
- Toplumu bir arada tutan şey ahlakilik, kolektif bilinçtir.
- İnsanların sınırsız isteklerini kontrol altına almalıdır.
- Anomi Durkheim'e göre kargaşaya yol açar.
- Biyolojik analojiler yapmıştır.
- Organik dayanışma olmalıdır, mekanik dayanışma küçük yerlerde olur.
Max Weber
- Batı toplumlarının temel özelliği rasyonalleşmedir.
- Toplumun temeli hukuki otoritedir.
- Bürokrasi tarafsız güçtür.
- Örgütsel yapı şarttır.
- Gücün boyutları ekonomik,prestij ve çıplaktır.
- Büyük insan kitleleri daha pasiftir.
- Karizmatik ,geleneksel,rasyonel otorite...
Georg Simmel
- Temel ve genel etkileşim biçimleri sosyal disiplindir.
- Etkileşim vardır.
- Biçim ve içerik ayrımı toplumu açıklar.
- Saf sosyoloji oluşturmaya çalışmıştır.
- İnsanı sosyalleştiren bir çok form vardır.
Modern Toplum Teorileri
- Yapısalcılık
- İşlevselcilik
- Yapısal-İşlevselcilik
- Çatışma Teorisi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder