Medya

FELSEFE Ders Notları
Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar 

Yeni (Etkileşimli) Medya : Radyo, gazete, dergi ve televizyon gibi geleneksel medyadan farklı olarak kullanıcılarına etkiletişimli iletişim sağlayan cep telefonları, tablet ve avuç içi bilgisayarlar, oyun konsolları vb. internet erişimli iletişim ve enformasyon teknolojilerinin yeni adıdır.

Sosyal Ağlar : Bir ağ yada site içinde internet kullanıcılarına açık bir profil oluşturmalarına aynı ağ/site içerisinde iletişim içinde oldukları diğer kullanıcıların profillerini karşılıklı etkileşim içinde takip etmelerini sağlayan web tabanlı servislerdir.

Deregülasyon: Kamu yayıncılığı tekelinin kaldırılmasıdır.

Yakınsama: Farklı teknolojik ürünlerin birbirleriyle uyumu ve geliştirilmesidir.

Web 2.0: 2004 yılında geliştirilen , ikinci nesil internet hizmetlerini yani internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. Temelinde etkileşimli uygulama yatar.

Medya: Birbiriyle iletişimi olmayan, iletişim kuramayan iki düzlem ya da iki bağlam arasında iletişimi sağlayan araçlara denir. 

 

Medya Araştırmalarının Tarihçesi ve İlk Kuramsal Yaklaşımlar 

• 20 yy ile 1940'a kadar medya çok güçlü ve ikna edici görüşü hakimdir. 
• Bu dönemin hakim anlayışı, Hipodermik Şırınga Modeli dir. 
• Bu modele göre medya mesajları insanların beynine tıpkı şırıngadan ilaç enzekte edilmesi gibi veriliyordu. 

Propanganda Analizi : Harol Laswell tarafından ortaya atıldı. Bu analiz savaş sonrası olumsuz koşulların, büyük ekonomik bunalımın ve siyasal istikrarsızlığın insanların psikolojisini kötü etkilediğini ve medyanın bir şırınga iğne gibi insanların bilincine girip onları manüpile edebileceğini belirtti. 

 

Paul Lazarsfeld : 1940 yılında ABD de arkadaşlarıyla birlikte yaptıkları araştırmada kitle iletişimi araçlarının etkisinin çok sınırlı olduğunu savundu. Propagandanın incelenmesinden vazgeçen ve şırınga modelinin ortadan kaldırmayı hedefleyen bu yaklaşım genellikle kitle iletişim araçlarının hangi koşullar altında izlerkitlenin tutum ve davranışlarında değişikliğe yol açtığını anlamayı amaçlamaktadır. 

 

İşlevselcilik : Medyanın demokratik ortak değerlerini insanlara özümseterek bir görüş birliği sağlamadaki rolüne dikkat çeker, 

 

Çoğulculuk : Medyanın toplumdaki farklı gruplarını kendilerini duyurabilmesi için gerekli olduğunu vurgular. 

 

Liberal Çoğulcu Yaklaşım : Medya içeriğini belirleyen, medyanın mülkiyet sahipleri değil, tüketiciler- izleyeciler ve onların istekleridir. Liberal demokrasi teokrasinin merkezinde yer alan çoğulculuk liberal demokrasinin bugünden yarına var olabilmesi ve gelişmesi için medyanın olmazsa olmazıdır görüşünü savunur.

Medya ile İlgili Genel Bilgiler

• Medya, yasama, yürütme yargı erklerinden sonra 4.güç konumundadır. 
• Medya kurumları hiçbir devlet müdahalesi içinde olmamalıdır. 
• Vatandaşların doğruyu ve yanlışı görebilmesi için haber medyası da yayınlarında tarafsız ve nesnel olmalıdır. 

Medya'ya Çağdaş Eleştirel Yaklaşımlar

 

Frankfurt Okulu

• Bu yaklaşım 3 önemli kuramcıdan gelir. Bunlar, Adorno, Horkheimer, Benjamin, Lovental, Marcuse dir.
• Bu yaklaşım, yaygın olarak eleştirel kuram ya da eleştirel teori olarak da bilinir.
• Adorno ve Horkheimer e göre, medya, birilerinin manipülasyonu ya da teknolojinin kendinden menkul gücü sonucu bireyleri etkilemesi sorunu değil, sistemin işleyişinin tam da kendisi olduğu savunurlar. 
• Benjaminin çalışması ise, Fotografik ve sinematografik teknolojinin devreye girmesiyle algının nasıl değiştiğini ortaya koyar. Benjamin medyanın etkili olup olmadığından ziyade fotografik ve sinematografik algılama tarzlarını nasıl farklılaştığını göstermektedir. Medyayı sorgulamaya yönelerek onu basitçe bir araç olarak değil, başlı başına bir kültürel biçim olarak görür. 
• Raymond Williamsa göre, televizyon basitçe bir araç olmaktan çok toplumsal formasyonun belirleyen bir kültürel biçim olduğunu savunur. 

Medya, İktidar  ve İdeoloji 

• İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları adlı çalışma Louis Althussere aittir. 
• Bu çalışmada, devletin baskı aygıtları ve ideolojik aygıtları arasında ayrım yapar, ordu ve polis gibi şiddet kullanarak müdahalede bulanabilecek unsurları devletin baskı aygıtlarını oluştururken eğitim din ve medya gibi kurumlar devletin ideolojik aygıtlarıdır. 

Antonio Gramsi  

• Hegemonya Teorisi bulunur. 
• Egemen sınıfın kendisini sadece şiddet ve güç kullanarak devam ettirmediğini, egemen sınıfın iktidarını bugünden yarına sürdürebilmesinde yönetimin ikna ya da rızaya dayandırmasının önemli olduğu vurgular .
• Hegemonya, rejim sosyal sistem ya da siyasi iktidarın baskıdan çok geniş toplum kesimlerinin onar rıza göstermesi sonucu ortaya çıkan bir egemenliktir. 

Michael Foucault : Söylem kavramı ile dikkat çekmiştir. 

 

Roland Barthes  

• İdeolojinin yeniden üretiminde medyanın oynadığı role dikkat çeker.
• Mitleşerek doğallaşan, ve herkese aitmiş gibi gösterilen anlamlandırma biçimleri sayesinde ideolojinin işlediğini belirtir.

Britanya Kültürel Çalışmalar Okulu  

• Okula göre iletişim, anlamlandırma mekanizması içinde çalışır.
• Bu mekanizmayı çözümlemek için ideoloji dil anlam temsil iktidar olguları üzerinde durmaktadır. 
• Bu okul, inşacı dil-Temsil modeline dayanır. 

Hull : Eleştirel medya çalışmalarına önemli bir katkısı medya metinlerinin izleyiciler tarafından nasıl okunduğuna ilişkindir. İzleyicilerin 3 farklı okuyabildiklerini işaret eder.

1. Egemen Okuma 
2. Müzakereci Okuma 
3. Muhalif Okuma.

Feminist Yaklaşım : Ataerkil hegemonyanın bugünden yarına devamında medyanın önemini vurgular 

Post Modern Yaklaşım 

Jean Baudrillard : Medyanın imge - gösterge ve gerçeklik arasındaki farkı silikleştirdiğini vurgular  

Marshall McLuhan : Götünberg Gökadası eseri vardır. İnsan ve toplumlar arasında zaman ve mekan engellerinin yok olduğunu farklılıkların ortadan kalktığı ve benzerliklerin öne çıktığı küresel ölçekte bir köy oluştuğunu belirtir. 

Herman - Chomsky : Propaganda Modeli adı verdikleri, devlet ve özel sektörün propaganda işlevinin medyanın bütün hizmetleri içinde çok önemli bir yer tuttuğunu belirtirler.

Genel Bilgiler 

• Medya endüstrisinde üretim de piyasa koşullarında gerçekleşir kar merkezlidir
• Daha çok reklam almak için kar etmek için, daha çok izlenme ve tiraja sahip olmak gerekir .
• Medya günümüzde eglence medyası haline gelmiştir. İnsanları geliştirmekten öte özel zevkleri geliştirmeye yönelik hizmet etmektedir.

Dijital Uçurum : ABD'de Toplumsal cinsiyete, yaşa gelire ırka ve konuma bağlı eşitsizliklerden söz eden bir rapor hazırlandı. Ağ da düşmek isimli bu rapor toplumun farklı kesimleri arasında bir uçurum oluşmaya başladığına dikkat çeken soruna Dijital Uçurum yada Dijital Bölünme denir.

Ağ Toplumu Kavramı 

İlk kez Manuel Castells tarafından geliştirildi 

 

Fordist Üretim Modeli 

• 20 yy. ilk yarında geliştirildi. 
• 1960'lara gelince Ücret-Sosyal Politikalarında, Maliyetli Altyapı Çözülmesi güç ekonomik sorunlara yol açtı. 

İnternetten önce gerçek anlamda etkileşimli medya kategorisinde sayılabilecek tek iletişim aracı Telefondur. 

 

Yakınsama Kültürü

• Farklı teknojilerin birbirleriyle uyumlu çalışabilmelerine olanak tanıyan dijital ve elektronik teknolojilere teknolojik yakınsama adı verilir. 
• Buna ayak uydurmak için ilk önce 1996 da ABD de daha sonra 1998 AB de birer Telekomünikasyon Yasası yürürlüğe girdi.

Sosyal Ağlar - Sanal Cemaatler Howard Rheingold 

• Sanal cemaatler kavramı ilk kez kullanmıştır. 
• Bireyleri birbirine yakınlaştıran, bir bakıma sosyal bir tutkal işlevi üstlenen daha güvenilir daha sınırları belirli bir toplumsal modelin etkinliğini yitirdiği bir dönemde internet temelli teknolojiler, bu sanal cemaat modelini önermektedir.