İlk Çağlar - İlk Kültürler

FELSEFE Ders Notları

İlk Çağlar - İlk Kültürler

Paleolitik Çağ (Eski Taş) 

• İnsanlar avcı ve toplayıcı olarak yaşamışlardır.
• Sığınmak için mağaraları veya kaya sığınaklarını kullanmışlardır.
• Avlanmak ve yaşamlarını kolaylaştırmak için aletler üretmişlerdir.
• Vahşi bir yaşam sürmüşler fakat klanlar halinde yaşamışlardır ve ateşi bulmuşlardır.

Neolitik Çağ (Yeni Taş) 

• Doğada asalak olarak yaşamaya son vermişler ve tarıma başlamışlardır.
• Yerleşik hayata geçip ilk köylerini kurmuşlardır.
• Halk klanlar halinde yaşamaya devam etmiştir.
• Çanak çömlek üretimini geliştirmişler. 
• İnsanlar ilk kültür eserlerini taş, ahşap, kemik ve topraktan yapmışlardır.
• Doğada buldukları nesneleri kap kacak olarak kullanmışlar.
• Tarih öncesi dönemin en önemli keşiflerinden birisi tekerleğin bulunmuş olmasıdır.
• Metaller işlenmeye başlanmıştır. Metal kullanımının başlamasıyla öncelikle bakır ve sırayla altın, gümüş, tunç ve en son demir kullanılmaya başlanmıştır. Metal kullanımı önemli bir kültürel adımdır.

Mezapotamya

• Erken gelişmiş kültürler Mezopotamya da görülmeye başlamıştır. 
• Büyük şehirler kurulmuştur. Mimarlık gelişmiş, taş ve tuğla kullanılmıştır. 
• Kent devletleri ortaya çıkmıştır.
• Tüccarlar ortaya çıkmış ve ticaret gelişmiştir.
• Tunç çağlarında yazı keşfedilmiştir. 

Sümerler 

• Tapınaklar Şehrin Merkezidir. 
• Her şeyin sahibi Tanrı ve Onun adına şehri yöneten Rahiptir. 
• Şehirleri geliştirmek için Su Kanallarını geliştirmişlerdir. 
• Çivi Yazısını kullanmışlardır. Yazılı Belgeler genellikle ekonomik konuları içermektedir.
• İlk devlet arşivleri Mezopotamya da Çivi Yazılı Tabletlerle kurulmuştur. Gılgamış destanı bu arşivlerde ele geçmiştir.

Gılgamış Destanı : Tarihin bu en eski yazılı destanı Akad dilinde 10 kil tablet üzerine yazılmış olup Uruk Kralı Gılgamış'ın Enkidu'yla dost oluşunu ve Enkidu'nun ölümünden sonra ölümsüzlüğe ulaşma serüvenini, ölümsüzlüğe erişemeyince de insanın yaptıklarıyla yaşayacağını ifade eder.


Akadlar

• Arap bölgesinden gelen Akadlar, Sümerlerin egemenliğine son vermişlerdir.
• Kent planlamaları Sümerlerden biraz farklıdır. 
• Tanrı ile Kral kavramları birbirlerinden ayrılmışlardır. 
• Dini işler tümüyle ruhani gruba bırakılmıştır. 
• Kral kanun yapıcıdır. Devlet sisteminin kurucusu ve denetleyicisidir.

Babiller 

• Küçük krallıkları toplayarak Mezopotamya da yeni bir birlik oluşturmuşlardır. 
• Hamburabi Kanunları kayda alınmış ilk devlet yasalarıdır. 
• Hamburabi fatih, diplomat ve yasa koyucudur.

Kral Hammurabi Kanunları : Yazılı olarak kayda alınmış ilk devlet yasalarıdır. Yasaların yazılı olarak ilan edilmesi, öncelikle halk tarafından okunmasını ve bu şekilde yasal haklarını ve özgürlüklerini öğrenmelerini ve kendilerini korumalarını sağlamıştır.

Asurlar

• Anadolu'da Ticaret Kolonileri kurmuşlardır. 
• Dünya medeniyetine en önemli katkıları savaş silahlarını geliştirmiş ve ordu kurmuşlardır.
• Dünyanın 7 harikasından biri olan Babil Asma Bahçeleri vardır. 
• Altını değerli maden olarak kabul eden ilk devlettir.

Mısırlılar

• Mısır aşağı ve yukarı olmak üzere ikiye ayrılır.
• Yukarı Mısır'ın başkenti Theben, aşağı Mısır'ın başkenti Memphis'dir.
• Eski İmparatorluk döneminde piramitler inşa edilmiştir.
• Yeni Krallık döneminde Mısır en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
• M.Ö. 13. Yüzyılda II.Ramses Hititler ile Kadeş'te savaşır ve Kadeş antlaşmasını yapar.
• Kadeş anlaşmasında anlaşma metni Karnak tapınağında duvara kazınmıştır. Hitit metni ise Hattuşa'da pişmi toprak levhalar üzerine yazılmıştır.
• Mısır-Hitit arasında Kadeş antlaşması imzalanmıştır.
• M.Ö. 2000'li yıllarda İlk takvim Mısırda düzenlenmiştir.
• Mısır takviminde yıl dörder aylık üç mevsimden oluşmuştur bu mevsimler Taşkın, Ekin ve Hasat olarak adlandırılmaktadır. Yıl 365 günden oluşmaktadır.
• Eski İmparatorluk dönemi aynı zamanda Piramitler dönemi olarak bilinir.
• Eski İmparatorluk döneminde Tanrı Krallar Nil'in batısına kendileri için büyük mezarlar inşa etttirirler. Ölümden sonraki hayatı simgeleyen bu  yapıtlar, mumyalanan firavunun gücünüde temsil eder.
• Orta Mısır İmparatorluğu Döneminde başkent Theben yönetim merkezidir.
• Orta Mısır İmparatorluğu Döneminde  Helen kentleriyle ticaret bağları kurulmuştur.
• Ön Asya'nın savaş arabası tekniği Orta Mısır İmparatorluğu döneminde kullanılmıştır.
• Mısırlılar Batı Sanatını Mimari ve heykeltıraşla etkilemişlerdir.
• Matematikte sayı ve Hesaplama sistemlerini geliştirmişler, 1 saat 60 dk olarak hesaplamışlar. Ay takvimini kullanarak ay kavramını geliştirmişlerdir.

Suriye - Filistin 

• Neolitik Devrim yaşanmıştır. 
• 12 işaretten oluşan Fenike Yazısı keşfedilmiştir. 
• Hristiyanlık bu topraklarda başlamıştır. 
• Günümüz alfabesinin temelini Fenike kültürü oluşturur.

İran - Elam : 

• Sümer kültürünün devamı olup çivi yazısını kullanmışlardır.
• Bölge ve Eyaletlere Satrap adı verilen valiler yerleştirmişlerdir.
• Elam Sümer kültürünün devamıdır.
• M.Ö 2000'de Medler, İran'ın kuzeyine egemen olurken güneyde Elamlar egemen olmuşlardır.
• M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren de Persler İranda egemen ulus olmuştur.

Anadolu Kültürleri

Hititler

• Çivi yazıyı ve hiyeroglif yazı benimsenmiştir. 
• Hititler Asur ticaret kolonilerine son vermişlerdir.
• Demir ticareti gelişmiş, Başkent Hattuşaş iç kale ve dış kale olarak üzere ikiye ayrılır. 
• Tanrı ve Tanrıça hayvan figürlerinin üstünde betimlenmiştir.
• M.Ö 1200 Yeni Hitit İmparatorluğunu kurmuşlardır ve Suriyede egemen olmuşlardır.
• M.Ö 1274 Kadeş Savaşı anlaşması tarihte belgelenmiş ilk yazılı anlaşmadır.
• M.Ö 1200 deniz kavimlerinin göçleri sonucunda imparatorluk son bulmuştur.

Mittaniler

Savaş sanatında süvari ve at arabası kullanımını ilk kez dünya kültürüne kazandırmışlardır.

Urartular

• Çivi yazısını kullanmışlardır.
• Anıt mezarlar yaparak öldükten sonra ki hayata inanmışlardır.
• Su setleri oluşturarak suyu depolamayı ve kullanmayı planlamışlardır.
• Demir çağlarında demir metalini kullanmaya başlayarak silahların yapımında  askeri alanda başarı göstermişlerdir.

Frigler 

• Kralları gordios ünlü ‘GORDIOS düğümü’nü yapan kişidir.
• Büyük İskender bir kılıç darbesiyle GORDIOS  düğümünü çözmüştür
• Megaron adında yerleşim yerleri vardır. 
• Mimaride taş, kerpiç ve ahşap kullanmışlardır.

Lidyalılar 

• Ticareti kolaylaştırmak için Elektron (gümüş-altın alaşımı) Sikkeyi üretmişlerdir. 
• Kraliyet tarafından garanti altına alınmış ilk parayı kullanmışlardır.
• Mermnadlar adı verilen kraliyet sülalesi tarafından yönetilmişlerdir.
• Helen kolonilerinin deniz gücünü ve ticari filolarını kullanmışlardır.
• Başkentleri Sardos'dur.

Batı Kültürünün Kaynakları

Minos 

• Diğer bir adı Girit adası kültürüdür. 
• Minos Krallara verilen genel bir isimdir. 
• Minos halkı Barışçı ve Ticaretle uğraşmışlardır. 
• Boğa oyunları Girit dininde büyük öneme sahiptir.

Helenler 

• Şehrin belgesi olarak Kente Asti, köy yerleşimine ise Kome denir.
• İlk demokrasiyi ve cumhuriyet rejimini kurmuşlardır .
• Yazılı yasalarla toplumda düzeni sağlamaya çalışmışlardır

Spartalılar 

• Savaşçı kişilikleri ve disiplinleriyle öne çıkmışlardır.
• Köy yerine kışlalarda yaşamayı tercih etmişlerdir.

Atina

• Demokrasinin ilk tohumları atılmıştır.
• Bilge, barışçı, aristokrat ve bilimlere açık nitelikleri ile dikkat çekmişlerdir

Romalılar 

• Devlet yönetiminde Kral yerine, konsül adını verdikleri, Meclis tarafından seçilen iki yüksek dereceli görevli bulunur.
• Konsüller yalnızca bir yıllığına seçilir, Devlet yönetimi, din işleri ve askeri idare bu iki kişiye veriliyordu.
• Kavimler göçü nedeniyle Batı ve Doğu olmak üzere iki ayrılmışlardır. 
• Romada disiplin önemlidir.
• Baba Kelimesi kutsaldır.
• Hukuk alanında çok ileri gitmişlerdir, Avukatlık mesleğini çıkartmışlardır. Roma Hukuku olarak bilinir.
• Mimaride Roma harcını kullanmaları devrim yaratmıştır.
• Ele geçirdikleri toprakları uzun süre ellerinde tutabilme ve yönetme en başarılı oldukları konulardır.

Notlar

• Neolitik Devir Üretimi geçiş olarak nitelendirilir.
• Gılgamış Destanının Konusu, Yaradılış ve Tufan Efsanesidir
• Altını ilk defa değerli bir maden olarak kabul eden Asurlardır.
• Piramitler Eski Mısır Krallığı döneminde inşa edilmiştir.
• Perslerde Kralların Kralı unvanını alan Büyük Kral vardır
• Mısır ve Hitit arasında KADEŞ anlaşması yapıldı
• Fenike alfabesi, bugün kullanılan Latif Alfabesinin en eski kökenini oluşturur.
• Sokratesin savunması isimli eser Platon'a aittir.
• Aristoteles Sistematik Felsefenin Kurucusudur.
• İlk Çağ Felsefesi Doğa Felsefesidir.
• Doğa Felsefesi dünyayı ve onun yaradılışını sorgulamayı amaçlar. Thales'e göre su, Anaksimenes'e göre hava, Pythgoras'a göre sayı, Demokritos'a göre atom'dur. 
• Sokrates ahlak felsefesinin öncüsüdür.
• Platon bilgi, idea, ruhun ölümsüzlüğü, evrenin oluşumu konulrındaki düşünceleriyle Hristiyanlık üzerinde etkili olmuştur.
• Sistematik felsefenin kurucusu Aristoteles ilk kez felsefeyi ve düşünceyi belli ilkelere dayandırmış, ayrıca mantık biliminin öncüğünü yapmıştır.
• Romalıların en başarılı oldukları konu topraklarını uzun süre yönetmeleridir.
•