Akış Diyagramları (Şemaları)

Programlamaya Giriş ve Algoritmalar - Ders Notları
Akış Diyagramları (Şemaları)

Herhangi bir sorunun çözümü için izlenmesi gerekli olan aritmetik ve mantıksal adımların söz veya yazı ile anlatıldığı algoritmanın, görsel olarak simge ya da sembollerle ifade edilmiş şekline “akış şemaları” veya FLOWCHART adı verilir. Akış şemalarının algoritmadan farkı, adımların simgeler şeklinde kutular içine yazılmış olması ve adımlar arasındaki ilişkilerin ve yönünün oklar ile gösterilmesidir.

Programın saklanacak esas belgeleri olan akış şemalarının hazırlanmasına, sorun çözümlenmesi sürecinin daha kolay anlaşılır biçime getirilmesi, iş akışının kontrol edilmesi ve programın kodlanmasının kolaylaştırılması gibi nedenlerle başvurulur. Uygulamada çoğunlukla, yazılacak programlar için önce programın ana adımlarını (bölümlerini) gösteren genel bir bakış akış şeması hazırlanır. Daha sonra her adım için ayrıntılı akış şemalarının çizimi vardır.

En basit şekliyle dikdörtgen kutulardan ve oklardan oluşur. Akış şeması sembolleri ANSI (American National Standards Institute) standardı olarak belirlenmiş ve tüm dünyada kullanılmaktadır.

Akış şemalarının hazırlanmasında aşağıda yer alan simgeler kullanılır.

Akış şemaları içerik ve biçimlerine göre genel olarak üç grupta sınıflandırılabilirler.

1. Doğrusal Akış Şemaları
2. Mantıksal Akış Şemaları
3. Döngüsel (iteratif, çevrimli, yineli) Akış Şemaları

Doğrusal Akış Şemaları : İş akışları giriş, hesaplama, çıkış biçiminde olan akış şemaları bu grup kapsamına girer.

Örnek : Klavyeden girilen İki sayının toplamını hesaplayıp yazan algoritma ve akış şemasını hazırlayınız.

Değişkenler: (X: Birinci sayı, Y: İkinci sayı, Z: toplam)

A1 Başla
A2 Klavyeden oku X
A3 Klavyeden oku Y
A4 Hesapla Z = X + Y
A5 Yaz Z
A6 Dur

 Örnek Akış Şeması

Mantıksal Akış Şemaları : Geniş ölçüde mantıksal kararları içeren akış şemalarıdır. Hesap düzenleri genellikle basittir.

Örnek : Klavyeden girilen bir sayının pozitif, negatif veya sıfıra eşit olma durumunu hesaplayıp yazdıran algoritma ve akış şeDeğişkenler:masını hazırlayınız.

Değişkenler: (S : Sayı)

A1 Başla
A2 Oku S
A3 Eğer S > 0 ise “Pozitif” yaz,
A4 Eğer S < 0 ise “Negatif” yaz,
A5 Eğer S = 0 ise “Sıfıra eşit” yaz,
A6 Dur

 Örnek Akış Şeması

Döngüsel Akış Şemaları : Sorunun çözümü için, çözümde yer alan herhangi bir adım ya da aşamanın birden fazla kullanıldığı akış şemalarına denir. İş akışları genel olarak giriş ya da başlangıç değeri verme, hesaplama, kontrol biçiminde olmaktadır.

Örnek: Klavyeden girilen bir yazıyı 5 kez yazdıran algoritma ve akış şemasını oluşturunuz.

Değişkenler: ( Y : Yazı, S : Sayaç )

A1 Başla
A2 Oku Y
A3 Yaz Y
A4 S = S + 1
A5 Eğer S < 5 ise A3 e git
A6 Dur